پلانکتون ها

 پلانگتون ها چگونه جانورانی هستند؟

هر توده‌ای از جانوران (جانوران، گیاهان، آغازیان یا باکتری) که در قسمت بالای دریا‌ها و اقیانوسها یا آب شیرین زندگی کنند گفته می شود. بنابراین پلانکتونها دسته‌ای از جانداران هستند که بر اساس ویژگی زیست بومی شان طبقه بندی شده اند نه ویژگی فیلوژنتیکی و یا تاکسونومی شان .

فیتوپلانکتون‌ها  دسته‌ای از پلانکتون‌ها هستند که قادر به خودپروردگی میباشند. انواع دیگر شامل زوپلانکتون‌ها (پلانکتونهای جانور مانند) و باکتریوپلانکتون‌ها می شوند .

موجوداتی ریز و بسیار حیاتی برای زندگی مرجانها و ماهیان هستند که لایه‌های آبی را در سطح اقیانوسها و دریاها حفط می‌کنند ولی برخی از آنها سمی شناخته می شوند مانند کشند سرخ.
پروتوزوئرهای آزاد یا مستقل همگی آزادند. عده قلیلی در آب شیرین‌اند ولی اکثر دریازی هستند. بعضی در اعماق دریا می‌باشند و بیشتر نظر به احتیاجی که برای ادامه حیات به اکسیژن و نور خورشید دارند در سطح آب ، در طبقه‌ای که به اسم پلانکتون خوانده می‌شود زندگی می‌کنند. کلمه پلانکتون  از یک ریشه یونانی مشتق می‌شود که معنی می‌دهد Wanderer یا چیزی که از یک محل به محل دیگر حرکت می‌کند.

اندازه این ارگانیسمها از باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک گرفته تا جانوران بزرگتر مثل ماهیهای ژله‌ای ، در حالت کلی پلانکتونها محدود می‌باشند. یعنی اینکه توانایی شنا کردن ندارند و بوسیله موجها و یا جریانات آب انتقال پیدا می‌کنند. پلانکتونها به عنوان اولین حلقه زنجیره غذایی مناطق غنی از ماهیان مهم از نظر اقتصادی می‌باشند و بقای این مناطق را تضمین می‌کنند.

رده بندی پلانکتونها
فیتوپلانکتون: شامل باکتریها و گیاهان میکروسکوپیک می‌باشند.
زئوپلانکتون: شامل جانوران میکروسکوپیک‌اند.
ماکروزئوپلانکتون: تخمها و لاروهای بی‌مهرگان و ماهیهای بزرگتر.

 
فواید پلانکتونها
پلانکتونها اغلب به عنوان شاخص سلامت آبی و محیطی استفاده می‌شوند، چرا که دارای حساسیت بالایی نسبت به تغییرات محیط می‌باشند و طول عمر کوتاهی دارند. مثلا فیتوپلانکتونها ، شاخص شرایط غذایی یک محیط می‌باشند به خاطر گرایش زیاد آنها به تکثیر سریع در شرایط مساعد. زئوپلانکتونها شاخص سلامتی مناطق غنی از ماهی هستند چرا که زئوپلانکتونها ، منبع غذایی ارگانیسمهایی مثل ماهیهای کوچک در سطوح غنی و مساعد آب می‌باشند. اخیرا ، تحقیقات سعی دارد که مشخص کند پلانکتونها در شرایط محیطی مختلف چگونه واکنش نشان می‌دهند.

فیتوپلانکتونها مثل گیاهان خشکی ، فیتوپلانکتونها کربن را از طریق فتوسنتز تثبیت می‌کنند و آن را برای سطوح غنی بالاتر قابل دسترسی می‌کنند. فاکتورهای محیطی اصلی که بر روی رشد فیتوپلانکتونها تاثیر می‌گذارند عبارتند از: دما، نور و غذا. رشد فیتوپلانکتونها معمولا با مناطق نوری محدود می‌شود و یا عمقی از آب که نور خورشید بتواند نفوذ کند. محدودیت دیگر برای رشد اینها ، غذا است مثلا نیتروژن و فسفر. فیتوپلانکتونها می‌توانند رشد سریع جمعیت را تحمل کنند که تقریبا هر بهار اتفاق می‌افتد و همزمان با این ، توده‌های جلبکی در حضور مواد غذایی و افزایش دما افزایش می‌یابد.

در حالی که زیاد بودن فیتوپلانکتونها به رشد ارگانیسمهای دیگر در آن منطقه کمک می‌کند. اما مقدار خیلی زیاد فیتوپلانکتونها هم ، می‌تواند به سلامت کل یک منطقه زیستی ضرر بزند. چرا که افزایش جلبک ، باعث مردن بیشتر فیتوپلانکتونها شده و آنها به زیر آب جایی که آنها مصرف می‌شوند، می‌روند و این فرایند مقدار اکسیژن حل شده در آبهای زیرین را کاهش می‌دهد که برای بقای ارگانیسمهای دیگر مثل ماهیها و خرچنگها لازم است.

گروههای اصلی فیتوپلانکتونها
دیاتومه‌ها (شاخه باسیلاریوفیتا)
جلبکهای قهوه‌ای- سبز (شاخه کریزوفیتا)
جلبکهای سبز (کلروفیتا)
جلبکهای آبی- سبز (سیانوفیتا)
دینوفلاژلاتها (پیروفیکوفیتا)
کریپتومونارس (کریپتوفیتا)
میکروفلاژلاتها (اگلنوفیتا ، سینوفیتا)
شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها
از شاخصهای گسترش فیتوپلانکتونها در یک منطقه می‌توان افزایش مستعد کلروفیل آن منطقه ، سرعت تولید بیومس اولیه و بقای گونه‌های خاص را نام برد.

زئوپلانکتونها
زئوپلانکتونها ، جانوران پلانکتونی هستند که از نظر اندازه از روتیفرهای میکروسکوپیک گرفته تا ماهیان ماکروسکوپیک می‌باشند. گسترش اینها در مناطق مساعد ، بوسیله مقدار شوری محیط ، دما و غذای قابل دسترسی کنترل می‌شود. کوچکترین زئوپلانکتونها ، به عنوان تداوم دهنده چزخه غذایی در آب مشخص می‌شوند، و اغلب به عنوان صیادی از مواد غذایی یک محیط قرار گرفته می‌شوند.

زئوپلانکتونهای بزرگتر ، برای گونه‌های ماهیها و نیز مراحل لاروی همه ماهیها ، غذای مهمی محسوب می‌شوند. آنها همچنین از طریق تولید کنندگان اولیه زنجیره غذایی (فیتوپلانکتونها) ، با ارگانیسمهای سطوح بالاتر آب ، در ارتباط می‌باشند. جمعیت زئوپلانکتونها از مصرف کنندگان اولیه‌ای که فیتوپلانکتونها را می‌خورند و نیز ، مصرف کنندگان ثانویه که از زئوپلانکتونها تغذیه می‌کنند تشکیل شده است.

تقسیم بندی زئوپلانکتونها از نظر اندازه
میکروزئوپلانکتون: شامل روتیفرها و پروتوزئرها که معمولا اندازه‌ای کمتر از 200 میکرون را دارند.

مزوزئوپلانکتون: شامل لارو دوزیستان و میگوها و ماهیها و زئوپلانکتونهای ژلاتینی مثل ماهیهای ژله‌ای که بزرگتر از 2 میلیمتر می‌باشند.

شاخصهای گسترش زئوپلانکتونها
زئوپلانکتونها ، مثل فیتوپلانکتونها ، شاخصهای عالی از شرایط محیطی می‌باشند چرا که حساس به شرایط کیفی آب‌اند. آنها به مقدار اکسیژن حل شده در آب واکنش می‌دهند و نیز مقدار زیاد مواد غذایی و یا آلودگیهای سمی و غذای کم و حتی صید زیاد ، بر گستردگی اینها تاثیر می‌گذارد. با گسترش زئوپلانکتونها در یک منطقه ، می‌توان افزایش بیومس تولید شده آنها و گستردگی و تنوع گونه‌های آبزی را انتظار داشت.  

پلانکتونها اتمسفر زمین را قابل تنفس کردند

نتایج تحقیقات دانشمندان آمریکایی نشان می دهد که جانداران تک سلولی "پلانکتون" در حدود 500 میلیون سال قبل نقش مهمی در قابل تنفس کردن اتمسفر زمین ایفا کرده اند.

محققان دانشگاه ایالتی اوهایو با تحقیق بر روی منشاء اولین محیط قابل تنفس زمین کشف کردند که پلانکتونها نقش مهمی در غنی کردن اتمسفر از اکسیژن بازی کرده اند.

این دانشمندان نشان دادند که پلانکتونها توانسته اند اتصال میان ایزوتوپهای عناصر موجود در اتمسفر و مواد شیمیایی که حدود 500 میلیون سال قبل در سنگها ذخیره شده بودند را برقرار کنند.

این محققان پیش از این کشف کرده بودند که حدود 500 سال قبل در پوسته زمین نوعی اثر گلخانه ای ایجاد شده است که برخلاف اثرگلخانه ای کنونی، اقیانوسهای دنیا را سرد کرد و موجب شد که جمعیت وسیع و انبوهی از پلانکتونها ایجاد شوند. این پلانکتونها میزان زیادی اکسیژن را وارد اتمسفر کردند.

اکنون نتایج تحقیقات جدید این دانشمندان جزئیاتی را درباره اینکه چگونه اکسیژن در دوره کامبرین از اتمسفر قدیمی زمین ناپدید شد و پس از بازگشت مجدد به اتمسفر به سطحی بسیار بالاتر از گذشته رسید، ارائه می کند.

این محققان در این خصوص توضیح دادند: "می دانیم که سطوح اکسیژن در اقیانوسها در طول دوره کامبرین بین 540 تا 480 میلیون سال قبل تا حد قابل توجهی کاهش یافت. به همین دلیل در این دوره، انقراض دسته جمعی جانداران رخ داد."

این محققان با بررسی سنگهای قدیمی در آمریکای مرکزی، استرالیا و چین کشف کردند که در پلانکتونهای فسیلی شده در این سنگها حجم بالایی از ایزوتوپهای عناصر موجود در اتمسفر وجود دارد.

این ایزوتوپها در اثر مدفون شدن میزان زیادی از مواد آلی در رسوبات اقیانوسی ایجاد شدند. با افزایش سطح این ایزوتوپها پلانکتونها دی اکسید کربن را از اتسمفر جذب و اکسیژن آزاد کردند.

براساس گزارش RedOrbit، این نتایج تائید می کند در دوره ای که به "انقلاب پلانکتونی" معروف است میزان زیاد این جانداران در اقیانوسها به غنی شدن اتمسفر از اکسیژن کمک کرد.

این ارزیابیها نشان می دهد که سطح اکسیژن اتمسفر پیش از انقلاب پلانکتونی بین 5 تا 10 درصد بوده و بعد از آن به بیش از 15 تا 20 رسیده است.