اسید نوکلئیک

اسید نوکلئیک
اسید نوکلئیک یکی از ماکرومولکولهای زیستی است که وظیفه ذخیره اطلاعات ژنتیکی را در سلول بر عهده دارد. جایگاه اسیدهای نوکلئیک در هسته و سیتوپلاسم سلول است و از واحدهایی به نام نوکلئوتید ساخته شده‌اند.
نگاه اجمالی
نوکلئوتیدها اعمال متنوعی را در داخل سلول انجام می‌دهند. نوکلئوتیدها به عنوان زیر واحدهای اسیدهای نوکلئیک حامل اطلاعات ژنتیکی هستند. ساختمان هر پروتئین و نهایتا هر بیومولکول ، محصولی از اطلاعات موجود در توالی نوکلئوتیدی اسیدهای نوکلئیک سلول می‌باشد. توانایی ذخیره و انتقال اطلاعات ژنتیکی از نسلی به نسل بعد شرط اساسی زندگی است. توالی آمینو اسیدی هر پروتئین موجود در سلول و توالی نوکلئوتیدی هر مولکول RNA توسط توالی نوکلئوتیدی موجود در ساختمان DNA DNAسلول تعیین می‌گردد. قطعه ای از مولکول DNA که حاوی اطلاعات لازم جهت سنتز یک محصول بیولوژیک وظیفه‌دار نظیر پروتئین یا RNA است را یک ژن می‌گویند. در داخل سلولها دو نوع اسید نوکلئیک یافت می‌شود.

ساختار اسید نوکلئیک
اسیدهای نوکلئیک بسپارهایی (پلیمرهایی) با زنجیر طولانی و وزن مولکولی بالا متشکل از نوکلئوتیدها هستند. هرنوکلئوتید از قسمتهای زیر تشکیل شده است.
• یک مولکول اسید فسفریک
• یک مولکول قند 5 کربنی
• یک مولکول باز نیتروژن‌دار
انواع اسیدهای نوکلئیک
دو نوع اسید نوکلئیک وجود دارد. دزوکسی ریبونوکلئیک اسید (DNA) و ریبو نوکلئیک اسید (RNA). اختلاف اساسی بین این دو مولکول قندی است که مورد استفاده قرار داده‌اند. DNA حاوی دزوکسی ریبوز و RNA حاوی ریبوز است. پیشوند دزوکسی برداشتن یک اتم اکسیژن را نشان می‌دهد. اگر یک اتم اکسیژن ، از اتم کربن شماره 2 ریبوز برداشته شود، ساختار دزوکسی ریبوز بدست می‌آید. DNA بطور عمده در هسته سلول یافت می‌شود. در حالی که RNA بطور عمده در سیتوپلاسم یعنی در خارج هسته سلول است.

سه نوع عمده از RNA مشخص شده است. این سه نوع عبارتند از RNA پیک (mRNA) ، RNA ناقل (tRNA) ، و RNA ریبوزومی (rRNA). هر یک از آنها وزن مولکولی و ترکیب بازی خاص خود را دارد. RNAهای پیک ، معمولا از همه بزرگترند و وزن مولکولی آنها بین 25000 تا یک میلیون است. آنها 75 تا 3000 واحد مونو نوکلئوتید دارند. وزن مولکولی RNA های ناقل بین 23000 تا 30000 است و شامل 75 تا 90 واحد نوکلئوتیدند. RNA های ریبوزومی که وزن مولکولی آنها بین وزن مولکولهای mRNA و tRNA است حدود 80 درصد کل RNA سلول را تشکیل می‌دهند.
ساختار RNA و DNA
مونومرهای RNA و DNA شامل یک قند ساده ، یکی از بازهای نیتروژنی و یک یا دو واحد اسید فسفریک هستند. نوکلئوتیدهای RNA و DNA از نظر ساختاری تنها در قند و یک باز متفاوت دارند. پلی نوکلئوتیدهایی با وزن‌های مولکولی تا چند میلیون شناخته شده‌اند. ردیف نوکلئوتیدها در زنجیر پلی نوکلئوتیدی ساختار نوع اول این زنجیر است. در زنجیر اسید نوکلئیک ، اتم کربن شماره 3 یک مولکول قند و اتم کربن شماره 5 مولکول قند بعدی توسط یک اتصال استر به مولکول اسید فسفریک متصل می‌گردد.

یکی از چهار بنیان مختلف باز نیتروژن‌دار جایگزین گروه OH اتم کربن شماره 1 هر مولکول قند می‌گردد. ساختار دوم DNA یک مارپیچ دوگانه است. دو زنجیر DNA به نحوی به یکدیگر پیچ خورده‌اند که بازها درون مارپیچ واقع شده‌اند. ساختار از طریق پیوندهای هیدروژنی بین بازهای یک زنجیر و بازهای زنجیر دیگر به هم متصل شده‌اند. چهار بنیان باز موجود در DNA از تیمین (T) ، آدنین (A) ، گوانین (G) و سیتوزین (C). آدنین و تیمین یکدیگر را تکمیل می‌کنند.
موقعیت اتمها این امکان را فراهم می‌سازد تا دو پیوند قوی هیدروژنی بین A از یک زنجیر و T از زنجیر دیگر مارپیچ دو گانه بوجود آید. گوانین (G) و سیتوزین (C) به همین نحو همدیگر را تکمیل می‌کنند. بین این زوج باز سه پیوند قوی هیدروژنی تشکیل می‌شود. در هر نمونه DNA مقدار A و T و نیز G و C یکسان است. بازهایی که به یک زنجیر DNA متصل است بازهای متصل به زنجیر دیگر DNA را تکمیل می‌کنند. اگر یک A روی زنجیر 1 وجود داشته باشد، T روی زنجیر 2 مخالف آن خواهد داشت و اگر یک T روی زنجیر 1 وجود داشته باشد، A روی زنجیر 2 مخالف آن وجود خواهد داشت. همین نحوه جفت شدن بین C و G روی می‌دهد.

دو جفت پیوند هیدروژنی تقریبا طول یکسان دارند. در نتیجه دو زنجیر مارپیچ دوگانه به یک فاصله از همدیگر قرار می گیرند. مولکولهای RNA به صورت تک رشته‌ای قرار دارند و فقط در بعضی از انواع آن هم در مواقعی خاص پیوندهای هیدروژنی در داخل یک زنجیره ایجاد می‌شود که می‌توان مولکول RNA ناقل را نام برد. 4 باز موجود در RNA عبارتند از: آدنین ، یوراسیل ، گوانین و سیتوزین.

عمل پلی نوکلئوتیدها
عمل پلی نوکلئوتیدها همانند سازی از اطلاعات سلولی موجود در هسته است. بطوری که شبیه ، شبیه را بوجود می آورد. گوناگونی ساختارهای نوع اول پلی نوکلئوتیدها تقریبا بی‌نهایت است و این گوناگونی امکان می‌دهد که اطلاعات بی‌نهایت گوناگون در ساختارهای مولکولی رشته‌های اسید نوکلئیک ثبت شود. آرایشهای گوناگون فقط چند باز متفاوت ساختارهای بسیار گوناگونی ایجاد می کند. امروزه باور دانشمندان این است که اطلاعات کد شده با همانند سازی DNA آغاز می‌شود و با سنتز پروتئین طبیعی و همچنین با سنتز بافتهای بدن ادامه می‌یابد.
همانند سازی DNA
تقریبا تمام هسته‌های سلولهای موجود زنده شامل ترکیب کروموزومی یکسان است. این ترکیب همواره ثابت است. صرف نظر از اینکه در سلول ، مواد غذایی فراوان یا بسیار کم باشد. هر موجود زنده حیات خود را بصورت یک تک سلول با ترکیب کروموزمی یکسان آغاز می‌کند. در تولید مثل جنسی نیم یک کروموزوم از هر یک از والدین به آن می‌رسد. این واقعیتهای زیست شناختی ، خوب شناخته شده همراه با اکتشافهای اخیر درباره ساختارهای پلی نوکلئوتیدها ، دانشمندان را به این نتیجه‌گیری رسانیده است که ساختار DNA در حین تقسیم عادی سلول (میتوز - هر دو رشته) بطور کامل و در تقسیم سلولی سلولهای جنسی (میوز – یک رشته) فقط بطور نیمه کپیه می‌شود.

وقتی یاخته‌ای تقسیم می‌شود، دو زنجیر مارپیچ دوگانه DNA از همدیگر جدا می‌گردد. هر زنجیر به عنوان الگو برای سنتز زنجیر جدید و مکمل مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این فرآیند دو مارپیچ دوگانه یکسان بوجود می‌آید. هر مارپیچ دوگانه حاوی یکی از زنجیرهای مارپیچ دوگانه اصلی است. نوکلئوتیدهای موجود در محلول ، زنجیرهای جدید را تشکیل می‌دهند. باز یک نوکلئوتید با باز مکمل یک زنجیره DNA از طریق تشکیل پیوندهای هیدروژنی جفت می‌شوند. بنابراین ، نوکلئوتیدها به نحوی که توسط ترتیب بازها در زنجیر DNA تعیین می‌گردد منظم می‌شوند. زنجیرهای جدید که از نوکلئوتیدها تشکیل می‌شوند مکمل زنجیرهای DNA اصلی می‌باشند. همانند سازی DNA در هسته سلول صورت می‌گیرد.
 
جهش (Mutation)
هر تغییری که در DNA یک یاخته ، تغییر در RNA پیکی که از آن تولید می‌شود و در نتیجه اختلال در پروتئین حاصل را به دنبال دارد جهش نامیده می‌شود. این تغییرات ممکن است سودمند ، زیان آور یا بی‌اهمیت باشد و از نسلی به نسل دیگر منتقل گردد. جهشها مسئول بیماریهای ژنتیکی از قبیل بیماری تی – ساکس ، کم خونی ، هموفیلی و کره هانتینگتون هستند.
تشیخص به‌وسیله بررسى‌هاى اسید نوکلئیک
شناسائى توالى‌هاى RNA یا DNA مخصوص هر پاتوژن در نمونه‌هاى بالینى روش بسیار مهمى در تشخیص میکروبیولوژیک است. تمام این روش‌ها براساس ویژگى بالاى جفت‌هاى بازى واتسون - کریک طراحى شده‌اند. روش‌هائى براى تشخیص مستقیم تعدادى از پاتوژن‌ها در نمونه‌هاى بالینى وجود دارد (مثلاً L. پنوموفیلا، کلامیدیاتراکوماتیس، تریکومونا واژینالیس، مایکوپلاسما هومینیس، و ژیاردیا لامبلیا). روش‌هاى دیگرى نیز براى اثبات نتایج کشت وجود دارد (مثلاً براى سوش‌هاى مایکوباکتریوم و سالمونلا). حساسیت و ویژگى این آزمایشات با کشت یا EIA برابرى مى‌کند. روش‌هاى تقویت اسید نوکلئیک نیز وارد کارهاى بالینى شده است. PCR مشهورترین این روش‌ها است و از روش‌هاى تشخیصى رایج بسیار حساس‌تر است. ولى این روش حتى بر اثر آلودگى کم، نتایج مثبت کاذب نشان مى‌دهد. در حال حاضر روش‌هاى تقویت‌سازى براى شناسائى مایکوباکتریوم توبرکولوزیس، N. گونوره، M. هومینیس و C. تراکوماتیس در دسترس هستند.
اسید نوکلئیک
یک ذره ویروسی دارای یک هسته مرکزی اسید نوکلئیکی DNA یا RNA به عنوان ماده ژنتیکی می‌باشد. نسبت اسید نوکلئیک به پروتئین غلاف ویروس از یک درصد در ویروس آنفلوانزا تا 50 درصد در برخی از باکتریوفاژها متغیر است. برخلاف سلولهای پروکاریوتیک و یوکاریوتیک که همواره دارای DNA به عنوان ماده ژنتیکی اصلی خود هستند ویروسها دارای یکی از دو نوع اسید نوکلئیک بوده و هرگز هر دو را باهم ندارد. اسید نوکلئیک در بعضی ویروسها به شکل خطی و در بعضی به شکل حلقوی می‌باشد.
کپسید
اسید نوکلئیک ویروس بوسیله غلاف پروتئینی به نام کپسید احاطه شده است. کپسید ویروس که معماری آن بوسیله اسید نوکلئیک ویروسی تعیین می‌شود بخش عمده ویروس را بویژه در ویروسهای کوچک شامل می‌شود. هر کپسید از واحدهای کوچک پروتئینی به نام کپسومر ساخته شده است. نظم و ترتیب قرار گرفتن کپسومرها ، شکل کلی و پیکر ویروس را تعیین می‌کند که برای هر ویروس خاص ثابت است.
ویژگیهای چربی مورد استفاده در خوراک دام و طیور
پیشگفتار
 استاندارد ویژگیهای چربی مورد استفاده در خوراک دام و طیور که بوسیله کمیسیون فنی خوراک دام و طیور تهیه و تدوین شده و در هفتاد و هشتمین کمیته ملی استاندارد فرآورده‏های کشاورزی و غذائی مورخ 67/12/21 مورد تائید قرار گرفته , اینک به استناد ماده یک قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب آذرماه 1349 بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر می‏گردد .
 برای حفظ همگامی و همآهنگی با پیشرفتهای ملی و جهانی صنایع در زمینه صنایع و علوم , استانداردهای ایران در مواقع لزوم مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه واقع خواهد شد .
 بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ تجدیدنظر آنها استفاده نمود .
 در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه حتی‏المقدور بین این استاندارد و استاندارد کشورهای صنعتی و پیشرفته همآهنگی ایجاد شود .
 لذا با بررسی امکانات و مهارتهای موجود و اجرای آزمایشهای لازم این استاندارد با استفاده از منابع زیر تهیه گردیده است :
1- Bailey , s Industrial oil and FAT produts Volume I  1979
2- Handbuch der Futtermittel 3
prof.DR. Becker und Nehring 1967
3- Nutrition of the chicken Scott Necheim Young 1976
4- A.O.C.S. Volume 62 /number 8/Agust 1987
 
 5 ـ غذاهای دام و طیور و روشهای نگهداری آنها ( چاپ سوم ) دکتر کریم نیک‏پور تهرانی دکتر عبدالحسین مروارید , دکتر محمود شعاع , دکتر هوشنگ ساعدی چاپ 1366
 
  مقدمه
 از چربیهای غیرقابل استفاده در تغذیه انسان می‏توان بعنوان منبع انرژی برای تغذیه دام و طیور استفاده نمود . معمولا هرگرم چربی خالص 9/3 کیلوکالری انرژی تولید می‏کند و در مقایسه با سایر مواد انرژی‏زا , چربیهای قابل هضم 2/35 برابر بیشتر از کربوهیدراتها و پروتئین‏های قابل هضم انرژی تولید می‏کند . این گونه مواد قابلیت هضم غذا را بالا برده و اشتهای حیوان را زیاد می‏کند .
 علاوه بر این چربیها دارای مقادیر قابل توجهی اسیدلینولئیک و ویتامین‏های محلول در چربی می‏باشد که از نظر تغذیه بسیار حائز اهمیت است . با توجه به مراتب فوق چنانچه استفاده از چربیها بطور صحیح صورت گیرد افزودن مقداری از آن به جیره غذائی مقرون به صرفه خواهد بود .
1 ـ هدف و دامنه کاربرد
 هدف از تدوین این استاندارد تعیین ویژگیهای چربی مورد مصرف در خوراک دام و طیور است .
  2 ـ تعریف
 چربیهای مورد استفاده در تغذیه دام و طیور از دو منشأ بدست می‏آید .
 2-1- منشأ حیوانی : عبارت از چربی است که از لاشه حیوانات در کشتارگاهها پس از فرآیند صنعتی به صور مختلف مورد مصرف قرار می‏گیرد .
 2-2- منشأ گیاهی : عبارتست از اسیدهای چربی که از مراحل تصفیه کارخانجات روغن نباتی بدست می‏آید .
  3 ـ ویژگیها
 3-1- ویژگیهای فیزیکی
 3-1-1- رنگ : برحسب منشأ و نوع چربی رنگ آنها فرق می‏کند . رنگ چربیهای حیوانی از سفید تا قهوه‏ای روشن متغیر است در صورتیکه رنگ اسیدهای چرب آزاد گیاهی قهوه‏ای تیره است .
 3-1-2- بو : چربی مورد استفاده باید دارای بوی مخصوص بخود بوده و عاری از بوی تند و فساد باشد .
 3-2- ویژگیهای شیمیائی :
 3-2-1- ویژگیهای شیمیائی چربی حیوانی و اسیدهای چرب باید مطابق جدول شماره یک و دو باشد .
 
 
4 ـ نمونه‏برداری و روشهای آزمون
 نمونه‏برداری و روشهای آزمون باید طبق استاندارد ملی ایران شماره 493 انجام گیرد .
  5 ـ بسته بندی و نشانه گذاری
 5-1- محصول باید در ظروف خشک , سالم ـ تمیز که غیرقابل نفوذ بوده و بر محتویات خود بی‏اثر باشد بسته بندی گردد .
 5-2- نشانه گذاری :
 هر محموله باید اطلاعات زیر را همراه داشته باشد .
 5-2-1- منشأ مورد استفاده ( حیوانی , گیاهی )
 5-2-2- نوع و مقدار آنتی اکسیدانهای بکار برده شده
 5-2-3- وزن خالص به کیلوگرم
 5-2-4- شماره سری تولید
 5-2-5- نام و علامت کارخانه تولیدکننده
 5-2-6- تاریخ تولید